Tussen rust en verwachting

De voorbije weken hebben we steeds vaker tijd in de tuin doorgebracht. Het is pas december, midden in de winter, en de koudste dagen moeten nog komen. Toch hebben enkele onverwacht zachte dagen ons een voorproefje gegeven van wat er straks zal komen. De tuin ligt nog grotendeels stil, maar er is al iets voelbaar — een soort zachte belofte, een verwachting dat alles straks weer tot leven komt. Het nodigt ons uit om mee te bewegen, te observeren en kleine voorbereidingen te treffen, zonder ons te haasten. Het is een periode waarin aandacht voor details en geduld de toon zetten.

We begonnen opnieuw met composteren, iets dat we wat hadden laten liggen. Composteren blijft één van de meest dankbare bezigheden: alles wat anders verloren zou gaan, krijgt een tweede leven. Bladeren, takken, groenteresten en ander organisch materiaal worden langzaam omgezet in rijke, donkere aarde. Terwijl we de bakken omzetten en lucht geven, lijkt het alsof we de bodem voorbereiden op de komende lente. Soms blijven we minutenlang staan en kijken hoe wormen zich een weg banen door het materiaal, hoe de vochtige bladeren langzaam compacter worden, en hoe de geur verandert in die van gezonde, levende aarde. Het zijn kleine observaties die een groot gevoel van voldoening geven en ons eraan herinneren dat tijd en geduld essentieel zijn.

Tijdens het composteren maakten we ook een inventaris van de bomen en struiken die nog niet op ons terreinplan stonden. Het voelt altijd als een kleine ontdekkingsreis: lopen door vertrouwde paden en toch nieuwe details opmerken. En tussen het noteren en observeren door vonden we tot onze verrassing twee taybessen waarvan we zeker dachten dat ze het niet gehaald hadden. Toch stonden ze daar weer, vitaal en weerbaar, alsof ze zachtjes tegen ons fluisterden: “Je dacht dat ik weg was, maar ik ben er nog steeds.” Zulke momenten zijn klein, maar hebben een groot effect: zelfs midden in de winter laat de natuur zich zien aan wie oplet.

Intussen kregen we van vrienden enkele jonge boompjes cadeau. Zo’n geschenk gaat verder dan alleen een nieuwe plant; het voegt een stukje van hun verhaal toe aan het onze. Het voelt fijn om die jonge bomen een plek te geven, alsof ze meteen worden opgenomen in het ritme van deze plek. Terwijl we de boompjes planten, merken we hoe ze al subtiel met de omgeving versmelten: hun wortels kruipen richting water, hun takjes zoeken het schaarse zonlicht, en zelfs de aarde rondom lijkt iets voller te ademen. Het is bijzonder om te zien hoe zo’n klein object zoveel betekenis kan hebben — voor de tuin, maar ook voor ons gevoel van verbondenheid met vrienden en het grotere geheel.

Onze jaarlijkse goede voornemens rond het bijhouden van onkruid doken vanzelf weer op. Nu, in deze rustige winterperiode, is het overzichtelijk: weinig groeit, het werk is behapbaar, en de grond biedt overzicht. Maar ervaring leert dat zodra het voorjaar echt losbarst, onze plannen vaak worden ingehaald door de natuur. Gras en onkruid groeien sneller dan wij kunnen werken. Toch helpt het om nu al structuur aan te brengen en kleine stappen te zetten. Eén bed per keer aanpakken is nog steeds de meest haalbare strategie, en het geeft voldoening te zien dat zelfs in deze winterperiode vooruitgang geboekt wordt.

Het zachte decemberweer lokte ook de bijen kort uit hun kasten tijdens enkele zonnige momenten. Die eerste vluchtjes zijn altijd een geruststelling. Na een lange, koude winter is het spannend om te zien of ze de winter goed doorstaan hebben. Het gezoem dat voorzichtig hoorbaar wordt, geeft een gevoel van continuïteit en verbondenheid: de bijen herinneren ons eraan dat het leven doorgaat, ook al ligt het meeste nog stil onder het oppervlak. Soms blijven we minutenlang stil staan en kijken hoe ze van bloem naar bloem zweven, hun vleugels glanzend in de winterzon, hun bewegingen vol aandacht en precisie. Zelfs deze korte momenten zijn een teken dat de tuin al bezig is zich voor te bereiden op het komende seizoen.

In de moestuin beperken we ons voorlopig tot wat nu al kan: wieden waar nodig, de bessenstruiken snoeien en de kwetsbare planten beschermen tegen de strengere vorst die nog komt met een extra laagje stro. Het zijn kleine, praktische handelingen, maar juist in deze periode leggen ze de basis voor een soepel lopend groeiseizoen. Het vraagt geduld, aandacht en discipline, en geeft ons de kans om te observeren, plannen te maken en te anticiperen op wat nog gaat komen. Het is een periode van stilte, waarin we leren kijken naar details die later misschien over het hoofd zouden worden gezien: een knop die dikker wordt, een sprietje groen dat voorzichtig door de aarde piept, een klein paddenstoeltje dat onverwacht verschijnt tussen de bladeren, of een wintervlinder die zich opwarmt in de zon.

En dan zijn er de slakken. Vaak gezien als last, maar wij bekijken ze steeds anders. Slakken zijn namelijk echte opruimers: ze ruimen afstervend materiaal op en nemen de zwakkere planten weg. Dat kan streng lijken, maar in werkelijkheid helpen ze het systeem in balans te blijven. Een plant die nu al moeite heeft om een paar slakken te trotseren, zou het later waarschijnlijk toch niet redden. De laatste tijd merk ik dat ik er zelfs niet aan kan weerstaan om ze te observeren. Hoe ze langzaam en zorgvuldig bewegen, hoe doelgericht ze hun werk doen: traag, maar efficiënt. Hun aanwezigheid herinnert ons eraan dat elk organisme een rol speelt, groot of klein, snel of traag. Slakken zijn geen indringers, maar medewerkers — misschien niet de meest charmante, maar wel essentieel in het geheel.

Nu, midden in december, voelt alles nog als voorbereiding. De echte winterkou moet nog komen, en de tuin ligt grotendeels stil. Toch gebeurt er onder de oppervlakte al veel: compost warmt langzaam op, knoppen worden voller, bijen verkennen voorzichtig hun omgeving tijdens de zonnige momenten, en slakken ronden hun wintertaak af. Het zijn geen spectaculaire veranderingen, eerder subtiele signalen dat het leven langzaam weer op gang komt. Terwijl wij verder werken, observeren en plannen maken, voelen we dat we stap voor stap opnieuw onderdeel worden van dit grotere ritme. Het echte seizoen ligt nog in de coulissen, wachtend op het juiste moment, en wij bereiden ons voor om er vol in mee te gaan wanneer dat zover is.